Vraag van de maand: Help! Wat moet ik met de overtollige energie van al die zonnepanelen op mijn dak?
Tot een paar jaar geleden riepen experts op om je dak vol te leggen met zonnepanelen, en vele burgers zijn met die raad aan de slag gegaan. Sinds het verdwijnen van de terugdraaiende teller en de verplichte overstap naar de digitale meter met de daarbij horende injectietarieven is een dak vol met zonnepanelen niet meer het beste idee.
Via de injectietarieven, ook wel terugleververgoedingen genoemd, krijg je nochtans geld van je energieleverancier voor de overtollige elektriciteit die je met je zonnepanelen opwekt en terug op het elektriciteitsnet injecteert. Alleen zijn die tarieven momenteel allesbehalve interessant, en beterschap is niet in zicht. Energieleveranciers denken zelfs luidop aan negatieve injectietarieven. Dat betekent dat je zal moeten betalen om je overtollige energie op het net te plaatsen.
Zo ver is het gelukkig nog niet gekomen. Maar dat betekent niet dat die terugleververgoedingen je een aardige duit opleveren. Bij het verbruiken van stroom via het net rekent de leverancier momenteel ongeveer 38 cent per kWh aan. Diezelfde leverancier betaalt je tijdens de momenten waarop je injecteert slechts 4 cent per kWh. Met zulke lage injectietarieven zal je maar een kleine som kunnen besparen op je energiefactuur.
En daarom onze raad om die energie van je zonnepanelen te verbruiken in plaats van te injecteren.
Hoe je dat doet?
We geven drie opties.
Optie 1: Zelfverbruik verhogen
De meest voor de hand liggende optie en meteen ook de goedkoopste is het zelfverbruik verhogen op de momenten dat de zonnepanelen de meeste energie opwekken. Daarom is het aan te raden om de toestellen die veel energie vragen – wasmachine, vaatwasmachine en droogkast – te gebruiken tijdens de zonnige momenten van de dag.
Zelfverbruik verhogen kan ook via een warmtepompboiler of elektrische boiler met een thermisch voorraadvat; deze houdt het water vele uren warm. Het is perfect mogelijk dus om je douche- of badwater tussen 11 en 15 uur op te warmen via de zonnepanelen (met zelfopgewekte elektriciteit) om later op de dag te kunnen genieten van een lekker warm bad of douche.
Een warmtepomp kan ook gebruikmaken van de opgewekte energie van de zonnepanelen tijdens de middag, maar een warmtepomp is enkel rendabel indien de woning voldoende geïsoleerd is. Een lucht/lucht-warmtepomp kan tijdens de hete zomerdagen ook als airco gebruikt worden, zeker tijdens de uren van overproductie. Een goed geïsoleerde woning zorgt ervoor dat de koele temperatuur tot lang in de avond blijft. Heb je een elektrische wagen of elektrische fiets, laad deze dan best op tijdens de middag, wanneer de energieproductie het hoogste is.
Optie 2: Thuisbatterij
Ben je overdag weinig thuis en verbruik je de meeste energie in de avond of tijdens de ochtend? Dan kan een thuisbatterij meer van je geproduceerde energie opslaan tijdens de zonnige momenten van de dag om die dan tijdens de avond of nacht te gebruiken, zonder dat je stroom van het net hoeft te nemen. Dit zal je energiefactuur een heel stuk verlagen. Door de aanwezigheid van een thuisbatterij zal er minder geïnjecteerd worden dan bij een woning zonder thuisbatterij. Hiermee kan je je zelfverbruik verhogen van 30 procent naar wel 60 tot 80 procent.
Door het combineren van een dynamisch energiecontract met een thuisbatterij met slimme sturing (EMS) kan je deze 80 procent zelfverbruik bereiken. Een dynamisch contract biedt de flexibiliteit om in te spelen op de kwartierprijzen op de energiemarkt, wat de winstgevendheid van de batterij maximaliseert en de terugverdientijd aanzienlijk inkort.
Toch is er een grote ‘maar’. Een thuisbatterij is nog altijd een grote investering die niet voor iedereen mogelijk is. Premies en leningen vanuit Vlaanderen zijn er niet meer en dus moet de burger de thuisbatterij zelf bekostigen. Net zoals de kosten van zonnepanelen die de laatste jaren serieus zijn gedaald, wordt verwacht dat dit ook, in mindere mate, de tendens zal zijn voor de thuisbatterijen.
De terugverdientijd van een thuisbatterij varieert sterk, maar ligt in 2025 gemiddeld tussen de 6 en 15 jaar, waarbij een optimale terugverdientijd met slimme aansturing soms korter is, denk aan 5 à 7 jaar. Factoren zoals de aanschafkosten, de opslagcapaciteit, je energieverbruik, de stroomprijs en dynamische tarieven bepalen de uiteindelijke terugverdientijd. Je kunt alleen rendabel een thuisbatterij terugverdienen als je deze slim inzet om je zonnestroom op te slaan en je verbruik af te stemmen op de prijzen op de energiemarkt.
Afhankelijk van de capaciteit van de batterij kan die de opgeslagen energie enkele dagen bewaren, maar het is niet mogelijk om alle elektriciteit te bewaren tot de wintermaanden. Hiervoor staat de technologie nog niet ver genoeg.
Optie 3: Energiedelen*
Overtollig zelf geproduceerde energie die niet meteen gebruikt wordt (of kan opgeslagen worden in een thuisbatterij) kan je delen met één kennis, familie of buur. Deze persoon, de ontvanger, moet wel een digitale meter hebben, in Vlaanderen wonen en de energie wél meteen verbruiken. Iemand die overdag thuis is, is de meest ideale ontvanger.
De energie kan je gratis afstaan, of er kan een onderling een bedrag per kWh afgesproken worden. Zorg ervoor dat die hoger is dan het injectietarief én lager dan wat de energieleverancier van de ontvanger aanrekent om energie van het net te halen. Op die manier is er een win-winsituatie voor beide personen. Energiedelen laat enkel toe om een voordeel te doen op de ‘energiekost’. De ontvanger zal nog steeds nettarieven en heffingen betalen voor de gedeelde energie.
*Let op! Administratieve kosten maken energiedelen bij de meeste energieleveranciers financieel ongunstig. Dus check goed met je energieleverancier of ze kosten aanrekenen, indien nodig kan je overstappen naar een leverancier die hiervoor geen kosten aanrekent. De ontvanger zal nog steeds netkosten, heffingen en belastingen betalen omdat het net wordt gebruikt voor het energiedelen.
